آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو

سوئیچ‌های سیسکو عملکرد، امنیت، مقیاس پذیری و مقرون به‌صرفه‌بودن را برای هر نوع شبکه‌ای ارائه می‌دهند. آن‌ها دستگاه‌های plug-and-play معمولی نیستند که نیازی به پیکربندی پیچیده‌ای ندارند که ما در آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو به آن اشاره می‌کنیم. با این حال، سوئیچ‌های سیسکو نیاز به راه اندازی اولیه، نظارت مداوم و تعمیر و نگهداری دارند. ما در این مقاله به آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو می‌پردازیم.

چگونه سوئیچ سیسکو را پیکربندی کنیم؟

سری Catalyst یک خانواده شناخته شده از تجهیزات شبکه با کیفیت عالی سازمانی است که از کنترلرهای بی سیم، سوئیچ‌ها و نقاط دسترسی بی سیم متفاوت است. سوئیچ‌های کاتالیست از IOS به عنوان سیستم عامل خود استفاده می‌کنند. دو رابط مختلف برای پیکربندی سوئیچ سیسکو، از طریق کنسول وب مدرن یا از طریق رابط خط فرمان همه کاره‌تر سیسکو IOS وجود دارد. دانستن این موارد در آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو به شما کمک خواهد کرد.

در این راهنما، آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو گام به گام به پیکربندی سوئیچ سیسکو اشاره می‌کنیم:

• بررسی و اتصال به سخت افزار شما
• برقراری ارتباط سریال
• حرکت در حالت‌های فرمان
• دستورات پیکربندی اولیه
• دسترسی به سوئیچ خود را محدود کنید
• پورت‌های سوئیچ و VLANهای خود را پیکربندی کنید
• دستورات اضافی مفید

بررسی و اتصال به سخت افزار شما

قبل از پیکربندی سوئیچ سیسکو در آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو باید بتوانید کابل برق، پورت سوئیچ و پورت کنسول را شناسایی کنید. علاوه بر این، تمام سوئیچ‌های سیسکو دارای LED هستند که به شما امکان می‌دهد از وضعیت فعلی سوئیچ خود مطلع شوید.

• کابل برق سوئیچ را به منبع برق وصل کنید و منتظر بمانید تا چراغ‌ها روشن شوند.
• سمت جلوی سوئیچ را بررسی کنید. LEDهای سیستم سوئیچ (SYST) که در آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو به شرح زیر است:
• خاموش: سیستم روشن نیست. اگر کابل‌های برق وصل شده‌اند اما چراغ‌های LED خاموش هستند؛ منبع تغذیه یا کابل برق سوئیچ را بررسی کنید.
• سبز: سوئیچ فعال است.
• سبز چشمک زن: نرم افزار سیستم در حال بارگیری است.
• کهربا: برق خوب است؛ اما سیستم کار نمی‌کند.
• کهربایی چشمک زن: اشکال در یکی از این موارد: ماژول شبکه، منبع تغذیه یا فن.
• چراغ‌ها را چک کنید آنها با توجه به سری سوئیچ سیسکو متفاوت هستند، اما به طور کلی، شما باید نور سیستم همراه با سایر چراغ‌ها مانند کنسول، Active، RPS، Stack، PoE، Duplex، Speed ​​و غیره را ببینید.
• پشت سوئیچ را بررسی کنید. در پشت سوئیچ، باید بتوانید منبع تغذیه و پورت کنسول را ببینید. پورت کنسول سوئیچ‌ها می‌تواند Serial یا Mini USB باشد. همچنین باید برچسب IOS را در قسمت پشتی مشاهده کنید که نسخه سیستم عامل را که به طور پیش فرض ارائه می‌شود را نشان می‌دهد.

بیشتر بخوانید: انتقال تصویر دوربین مدار بسته

چگونه به سوئیچ سیسکو متصل شویم؟

در ابتدای آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو با استفاده از کابل کنسول به پورت کنسول (مدیریت) متصل شوید. بسته به پورت کنسول سیسکو سوئیچ، باید از آداپتورهای مختلفی استفاده کنید. به طور کلی، دو نوع آداپتور کابل وجود دارد: یک کابل کنسول سریال DB-9/Ethernet RJ45 و یک آداپتور USB/Serial DB-9.

چگونه لپ تاپ یا رایانه شخصی خود را به صورت فیزیکی به پورت کنسول متصل کنیم؟

انتهای سریال DB9 کابل کنسول را به پورت سریال رایانه خود وصل کنید و انتهای RJ45 را در سوئیچ سیسکو وصل کنید. اما اگر رایانه شما دارای پورت سریال DB-9 نیست؛ انتهای کابل کنسول سریال DB9 را به آداپتور سریال به USB وصل کنید و سپس آن را به لپ تاپ خود وصل کنید. به خاطر داشته باشید که این آداپتورها با یک درایور نرم افزار کار می‌کنند.

برقراری ارتباط سریال

برای ایجاد یک اتصال سریال به رایانه خود، باید از نرم افزاری استفاده کنید که خطوط سریال را کنترل می‌کند. نرم افزار مشهوری که می‌تواند این کار را انجام دهد PuTTy است. این نرم افزار یک کلاینت رایگان SSH، Telnet، rlogin و TCP است. باید گفت PuTTy فقط توسط ویندوز پشتیبانی می‌شود. بنابراین اگر از لینوکس یا macOS استفاده می‌کنید؛ جایگزین‌هایی مانند SecureCRT و MobaXTerm وجود دارد.

• مطمئن شوید که با استفاده از کابل صحیح به پورت کنسول سوئیچ سیسکو متصل شده‌اید.
• چیزی که در آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو باید به آن اشاره کنیم این است که به دنبال COM (درگاه ارتباطی) ایجاد شده توسط رایانه خود باشید. پورت COM نام رابط پورت سریال رایانه‌های شخصی است. این به پورت‌های فیزیکی و پورت‌های شبیه‌سازی‌شده مانند آداپتورهای USB اشاره دارد. بنابراین، اگر از آداپتور USB/RJ45 استفاده می‌کنید، باید پورت COM را پیدا کنید. برای این کار به Windows Device Manager رفته و پورت‌های خود را بررسی کنید. سپس، کابل (با درایور) مورد استفاده خود را پیدا کرده و شماره COM (در این مورد COM 1) را ضبط کنید.
• بیایید خطوط اتصال سریال را در رایانه شما پیکربندی کنیم. PuTTY را باز کنید. به Configuration > Connection > Serial بروید. پارامترهای زیر را تنظیم کنید.
• خط سریال برای اتصال به COM # که در بخش قبل پیدا کردید.
• سرعت: بسته به سخت افزار شما متفاوت است – 9600 تا 115200 (bps).
• بیت‌های داده: 8
• بیت‌های استاپ: 1
• برابری: هیچ
• کنترل جریان: ندارد
• اتصال خود را ذخیره کرده و بر روی Open کلیک کنید. شما فوراً به سوئیچ متصل خواهید شد

بیشتر بخوانید: ماژول فیبر نوری چیست؟ + کاربرد آن

حرکت در حالت‌های فرمان پس از اتصال به سوئیچ

در ابتدای آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو و پس از اتصال، نام میزبان Switch نام فعلی سوئیچ است و “> ” به این معنی است که شما در حالت فرمان غیر امتیازی هستید. در این حالت، شما فقط می‌توانید اطلاعات را نمایش دهید اما هیچ گونه پیکربندی را تغییر نمی‌دهید. برای شروع پیکربندی سوئیچ سیسکو، باید امتیازات کاربر خود را مقیاس کنید.

حالت‌های فرمان سیسکو

دو حالت وجود دارد:

• “Unprivileged” User EXEC: “> ” حالت پیش فرض است. در اینجا فقط می‌توانید اطلاعات اشکال زدایی خاصی را نمایش داده و ببینید.
• EXEC کاربر “ممتاز”: حالت پیکربندی “#”. حالت‌های دیگری نیز در حالت امتیاز وجود دارد؛ از جمله حالت‌های جهانی، رابط، زیر واسط، روتر و حالت‌های پیکربندی خط.

برای حرکت در این حالت‌ها می‌توانید از دستورات زیر استفاده کنید:

• فعال کردن تغییر از بدون امتیاز (>) به امتیاز (#)
• غیرفعال‌کردن تغییر از امتیاز (#) به غیرمجاز (>).
• را پیکربندی کنید وارد حالت پیکربندی جهانی شوید.
• یک حالت را برگردانید.
• به حالت فعال کردن امتیاز برگردید.

دستورات پیکربندی اولیه آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو

اگرچه در آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو، پیکربندی سوئیچینگ با توجه به توپولوژی متفاوت خواهد بود؛ طراحی اولیه و امنیتی به بستگی دارد. به‌عنوان‌مثال، می‌توانید نام میزبان، پورت کنسول، پورت‌های vty و غیره را تغییر دهید.

یک نام میزبان مناسب را پیکربندی کنید

وارد حالت امتیاز (فعال) و سپس حالت پیکربندی (پیکربندی) شوید. سپس دستور زیر را صادر کنید. متوجه خواهید شد که سوئیچ نام خود را از Switch به هر نامی که برای آن انتخاب کرده‌اید تغییر داده است.

از حالت امتیاز EXEC با یک رمز عبور رمزگذاری شده محافظت کنید

از حالت امتیاز EXEC و همه حالت‌های فرعی، از جمله حالت‌های جهانی، رابط، زیر واسط، روتر و حالت‌های پیکربندی خط پشتیبانی کنید. حالت پیکربندی جهانی و مشکل را وارد کنید: برای آزمایش پیکربندی جدید، از حالت امتیاز EXEC خارج شده و سعی کنید دوباره به آن دسترسی پیدا کنید.

بیشتر بخوانید: فعال سازی SNMP در سوئیچ سیسکو با چند راهکار ساده

ابتدا از دستور “exit” و سپس “enable” استفاده کنید. توجه داشته باشید که در حالت User EXEC غیرمجاز، اگر بخواهید وارد حالت User EXEC ممتاز شوید؛ کنسول از شما رمز عبور می‌خواهد. اگر رمز عبور نادرست را تایپ کنید؛ نمی‌توانید به حالت EXEC User Privileged بروید.

تفاوت اصلی بین “فعال کردن رمز” در مقابل “فعال کردن رمز عبور” رمزگذاری است. اگر شخصی فایل پیکربندی (چه نسخه چاپ شده یا TXT) را در دست بگیرد، می‌تواند به راحتی رمز عبور را در متن ساده پیدا کند. با “enable secret”، رمز عبور با MD5 رمزگذاری می‌شود.

یک IP رابط مدیریتی را پیکربندی کنید

ورود به سوئیچ در آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو برای مدیریت می‌تواند چالش برانگیز باشد. برای شروع، استفاده از پورت کنسول مستلزم حضور در محل و کنار سوئیچ است. دوم، شما نمی‌توانید به طور پیش فرض از راه دور به سوئیچ L2 از طریق Telnet یا SSH وارد شوید. سوم، سوئیچ‌های لایه دو پیکربندی IP را در رابط‌های فیزیکی خود نمی‌گیرند. بنابراین، تنها راه حل ایجاد یک رابط مجازی سوئیچ شده (SVI) و اختصاص IP به آن است.

یک دروازه پیش فرض را پیکربندی کنید

در آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو باید گفت برای اینکه سوئیچ خود را از طریق شبکه راه دور با استفاده از Telnet یا SSH در دسترس قرار دهید؛ باید آن را با یک روتر پیش فرض پیکربندی کنید. به‌عنوان‌مثال، سوئیچ‌های L2 تنها زمانی به یک دروازه پیش فرض (DG) با قابلیت‌های L3 نیاز دارند که به مدیریت از شبکه‌های خارجی نیاز داشته باشند.

برای پیکربندی یک DG روی سوئیچ سیسکو در آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو:

• ابتدا مطمئن شوید که DG در همان شبکه است.
• DG باید مسیرهای مناسبی برای مسیریابی چنین بسته‌هایی داشته باشد.
• سپس وارد حالت global configuration شوید و دستور زیر را صادر کنید.
• برای تست اتصال از دستور “ping” استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: علائم خرابی کابل فلت لپ تاپ

دسترسی به سوئیچ را محدود کنید

امنیت یکی از وظایف ضروری هنگام پیکربندی سوئیچ شما در آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو است. می‌توانید از کنسول، telnet و پورت‌های aux محافظت کنید. وقتی برای اولین بار از طریق کنسول به سوئیچ دسترسی پیدا کردید؛ رمز عبور درخواست نکرد. برای محافظت از سوئیچ خود در برابر دسترسی غیرمجاز، باید احراز هویت را برای انواع اتصالات ورودی برقرار کنید. جدا از محدود کردن پورت‌های کنسول، باید پورت‌های Telnet و Aux را نیز در نظر بگیرید.

• برای پیدا کردن خطوط اتصال فعلی روی سوئیچ خود.
• برای تعیین خطوط اتصال فعلی و شماره آنها.
• رمز عبور کنسول خط را پیکربندی کنید.
• رمز عبور خط vty را پیکربندی کنید
• پس از پیکربندی، دوباره show running-config را صادر کنید تا پیکربندی خود را تأیید کنید.

دسترسی را در سطح IP با ACL محدود کنید

یک لیست کنترل دسترسی (ACL) ایجاد کنید تا دسترسی به سوئیچ را بر اساس آدرس‌های IP ممنوع کنید (یا اجازه دهید). شما می‌توانید اجازه دسترسی به یک IP واحد را بدهید یا دسترسی به کل شبکه را با ACL رد کنید. پس از ایجاد، می‌توانید ACL جدید را به خط VTY اختصاص دهید و از دسترسی Telnet محافظت کنید.

• یک ACL ایجاد کنید.
• همچنین می‌توانید ACLهای استاندارد را با مجموعه دستورات زیر ایجاد کنید.
• ACL جدید را به خط VTY اختصاص دهید.

پورت‌های سوئیچ غیر ضروری را غیرفعال کنید

اگرچه این مرحله در آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو اجباری نیست؛ اما به شدت توصیه می‌شود. به عنوان بهترین روش امنیتی، تمام پورت‌های استفاده نشده را با استفاده از دستور shutdown غیرفعال کنید. فرض کنید سوئیچ ما دارای 48 پورت سوئیچ است و از پورت‌های 18 تا 48 استفاده نمی‌کنیم.

بیشتر بخوانید: علائم خرابی هارد لپ تاپ و نحوه آگاهی از آن‌ها

جایگزینی برای خاموش کردن پورت‌ها، ایجاد یک black hole VLAN و اختصاص دادن تمام پورت‌های سوئیچ غیر ضروری به آن‌ها است. به عنوان یک قاعده کلی، توصیه می‌شود که پورت‌های سوئیچ (استفاده شده یا استفاده نشده) را به هر VLAN اختصاص دهید؛ به جز VLAN 1. اگر هر یک از این پورت‌ها همچنان روی VLAN پیش‌فرض 1 باشند، و پورت فعال باشد، ممکن است کاربر را در معرض نمایش قرار دهد.

پورت‌های سوئیچ و VLANهای خود را پیکربندی کنید

یکی از حیاتی‌ترین عملکردهای سوئیچ سیسکو، تقسیم شبکه به VLANهای L2 مختلف است که در آن هر یک از این VLANها به یک زیر شبکه L3 جداگانه تعلق دارند.

پورت‌های سوئیچ به طور پیش فرض به VLAN 1 اختصاص داده شده‌اند، بنابراین باید VLANهای اضافی ایجاد کنید و پورت‌های سوئیچ فیزیکی را متناسب با آن اختصاص دهید. همان‌طور که در بخش قبل ذکر شد، از استفاده از VLAN 1 برای ترافیک کاربران خودداری کنید.

دستورات اضافی مفید

پس از پیروی از تنظیمات اصلی سوئیچ سیسکو نشان داده شده در بخش‌های قبلی آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو، می‌توانید از دستورات اضافی برای نظارت و عیب یابی پیکربندی خود استفاده کنید.

• پیکربندی فعلی را نمایش می‌دهد
• جدول آدرس مک فعلی را نشان دهید
• تمام رابط‌ها، پیکربندی و وضعیت آنها را نشان می‌دهد.
• وضعیت تمام اینترفیس‌ها، از جمله پارامترهایی مانند سرعت، دوبلکس و موارد دیگر را نمایش می‌دهد
• تمام شماره‌های VLAN، نام‌ها و پورت‌های سوئیچ مرتبط با آنها را نشان می‌دهد.

مراحل پیکربندی سوئیچ شبکه

فرایند انجام این کار در آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو کمی پیچیده‌تر از مثلاً راه‌اندازی اینترنت خانگی یا حتی یک سوئیچ نوع plug-and-play است. اما، با راهنمایی درست، نگرش قابل انجام، و شجاعت، حتی متخصصان تازه کار فناوری اطلاعات می‌توانند یک سوئیچ جدید سیسکو را در محیط کسب و کار خود ادغام کنند.

مرحله 1: سخت افزار خود را بررسی کنید

شماره مدل سوئیچ جدید خود را بررسی کنید. یا اگر از زاپاس استفاده می‌کنید؛ سخت‌افزار دستگاه و کابل‌های متصل به آن را برای هر گونه آسیب بررسی کنید. اگر همه چیز درست شد؛ سوئیچ را روشن کنید و بررسی کنید که همه چراغ‌های نشانگر درست کار می‌کنند.

مرحله بعد در آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو، از یک کابل rollover برای کنسول به سوئیچ از رایانه خود استفاده کنید. برای انجام این کار، باید Putty (یا یک ابزار نرم افزاری مشابه با نام سرگرم کننده) را دانلود و نصب کنید. Putty را اجرا کرده و اتصال سریال سرعت 9600 را انتخاب کنید. اکنون به سوئیچ متصل هستید و آماده بررسی خروجی دستورات زیر هستید:

• show version
• show running-config
• show VLAN brief
• show VTP status
• (config)# IP domain-name routerfreak.com
• (config)# hostname Switch01
• (config)# interface VLAN1
• (config)# description Management VLAN
• (config)# IP address 192.168.101.1 255.255.255.0
• vtp [client | server | transparent]
• vtp domain name
• description *** DESCRIPTION ***
• switchport access vlan ###
• sswitchport mode access
• power inline consumption ###
• queue-set 2
• mls qos trust dscp
• storm-control multicast level 50.00
• no cdp enable
• spanning-tree portfast
• spanning-tree bpduguard enable
• Interface GigabitEthernet1/0/1
• description *** UPLINK ***
• switchport trunk encapsulation dot1q
• switchport mode trunk
• speed 1000
• duplex full
• Switch01(config)# crypto key generate rsa
• The name for the keys will be:
• routerfreak.com
• How many bits in the modulus [512]: 1024
• % Generating 1024 bit RSA keys, keys will be non-exportable…[OK]
• # line vty 0 4
• (config-line)# transport input ssh
• (config-line)# login local
• (config-line)# password routerfreak
• (config-line)# exit
• # line console 0
• (config-line)# logging synchronous
• (config-line)# login local
• Switch01# service password-encryption
• remote-computer# ssh 192.168..101.1
• Log in as: username
• Password:
• Switch01>en
• Password:
• Switch01#

مرحله 2: IP مدیریت را تنظیم کنید

هر نام‌گذاری از پیش تعیین شده‌ای را که شرکت شما استفاده می‌کند؛ دنبال کنید و سپس یک آدرس IP در VLAN مدیریت اختصاص دهید. سپس، مطمئن شوید که سوئیچ شما یک نام میزبان و نام دامنه تنظیم شده دارد:

مرحله 3: شماره ویرایش VTP را بررسی کنید

دستور show vtp status را بزنید تا شماره‌های ویرایش پروتکل ترانکینگ مجازی (VTP) شما آشکار شود. شماره‌های ویرایش VTP تعیین می‌کند که کدام به‌روزرسانی‌ها در یک دامنه VTP استفاده شوند. هنگامی که یک نام دامنه VTP را تنظیم می‌کنید؛ شماره ویرایش روی صفر تنظیم می‌شود؛ پس از آن هر تغییر در پایگاه داده VLAN، تعداد ویرایش را یک افزایش می‌دهد.

بیشتر بخوانید: از کجا بفهمیم باتری ایفون عوض شده است؟

سوئیچ شما فقط داده‌های یک سوئیچ همسایه را که از همان دامنه می‌آید پردازش می‌کند و در صورتی که تعداد ویرایش سوئیچ همسایه بیشتر از خودش باشد. این بدان معنی است که سوئیچ‌ها در آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو پیکربندی VLAN خود را بر اساس اطلاعات VTP ارسال شده توسط سوئیچ با بالاترین شماره ویرایش به روز می‌کنند.

بنابراین، قبل از اینکه سوئیچ خود را به شبکه اضافه کنید؛ شماره ویرایش آن را روی صفر تنظیم کنید. برای بازنشانی آسان دامنه به صفر، حالت پیکربندی را به شفاف تغییر دهید:

مرحله 4: پورت‌های دسترسی را پیکربندی کنید

باید از قبل یک قالب آماده برای پیکربندی پورت در آموزش کانفیگ سوئیچ سیسکو دسترسی داشته باشید؛

مرحله 5: پورت‌های ترانک را پیکربندی کنید

دستور sh int g0/1 را وارد کنید و پروتکل ترانکینگ پشتیبانی شده را بررسی کنید. اگر ISL پشتیبانی می‌شود؛ باید در پیکربندی پورت ترانک کپسوله‌سازی dot1q را صادر کنید. در غیر این صورت، به سادگی عبارت switchport mode trunk را تایپ کنید. این بدان معناست که هیچ کپسوله‌سازی دیگری پشتیبانی نمی‌شود بنابراین نیازی به دستور encapsulation نیست. این فقط 802.1Q را پشتیبانی می‌کند.

مرحله 6: پورت‌های دسترسی را پیکربندی کنید

پس از انجام مراحل تنظیمات اولیه سوئیچ شبکه، زمان آن رسیده است که کلیدهای RSA را برای استفاده در فرایند SSH با استفاده از دستورات رمزنگاری که در اینجا نشان داده شده است؛ تولید کنید. اندازه مدول کلید را در محدوده 360 تا 2048 برای کلیدهای عمومی خود انتخاب کنید. انتخاب مدول کلید بزرگ‌تر از 512 ممکن است چند دقیقه طول بکشد.

مرحله 7: پیکربندی خط VTY را تنظیم کنید

اگر هنوز خط کنسول را تنظیم نکرده‌اید؛ می‌توانید به راحتی این مقادیر را وارد کنید. رمز فعال کردن را با استفاده از دستور enable secret password تنظیم کنید. سپس، رمز عبور exec privilege را با نام کاربری privilege 15 رمز عبور مخفی تنظیم کنید. مطمئن شوید که سرویس رمزگذاری رمز فعال است.

دسترسی SSH را با تایپ «sh ip ssh» تأیید کنید تا تأیید کنید که SSH فعال است. اکنون می‌توانید سعی کنید از یک دستگاه راه دور وارد سیستم شوید تا تأیید کنید که می‌توانید به سوئیچ سیسکو خود ssh کنید.

سوئیچ را دوباره بارگیری کنید و کابل‌ها را آماده کنید. پس از انجام این کار، سوئیچ خود را برچسب بزنید؛ آن را جمع کنید و انجام پیکر بندی سوئیچ شما به پایان رسیده است.

بیشتر بخوانید: آپدیت بایوس مادربرد ایسوس با شیوه‌های جالب

سخن آخر

در این مطلب سعی کردیم که کانفیگ سوئیچ سیسکو را به شیوه‌ای راحت‌تر با شما در میان گذاریم. آن دسته از کاربرانی که با تجهیزات شبکه کار می‌کنند، با تایپ چند کد دستوری و استفاده از یک سری برنامه‌ها می‌توانند این کانفیگ را انجام دهند. شما هم می‌توانید نظرات خود را در این زمینه با ما در میان گذارید.

چه روش‌های دیگری برای کانفیگ سوئیچ سیسکو می‌شناسید؟ در بخش کامنت‌ها با ما در ارتباط بوده و تکنیک‌هایی که طی تجربه آن‌ها را کسب کرده‌اید، با ما در میان گذارید. در بخش کامنت‌ها با ما همراه شوید.

 شما میتوانید برای خرید و خواندن مقاله های بیشتر به فروشگاه مقداد آی تی و مجله مقداد آی تی مراجعه کنید.