-
نویسنده: زهرا غلام حسینی
عکاسی پرتره چیست؟ به زبان ساده باید گفت که عکاسی پرتره یکی از اصولی‌ترین و مهم‌ترین انواع عکاسی است که در آن هدف اصلی عکاس ایجاد تصاویری با شخصیت و احساسات عمیق از افراد موجود در فریم می‌باشد. در این نوع عکاسی، عکاس تلاش می‌کند تا شخصیت و جزئیات فیزیکی فرد مدل را به دقت و با هنرمندی در تصویر بیان کند. این اصولی که بر اساس آنها عکاسی پرتره انجام می‌شود، شامل نورپردازی حساس، استفاده از عمق میدان (Depth of Field) برای تمرکز بر روی فرد مدل و پس‌زمینه آراسته، و برقراری ارتباط انسانی با مدل جهت به دست آوردن احساسات طبیعی در تصویر می‌شود.
عکاسی پرتره معمولاً در فرصت‌ها و مواقع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد، از جمله عکسهای خانوادگی، عکسهای مد و زیبایی، عکسهای پروفایل شبکه‌های اجتماعی، عکسهای آگهی و تبلیغات و حتی در عکاسی هنری. این نوع عکاسی باعث ایجاد ارتباط عاطفی بین تماشاگر و فرد مدل می‌شود و به عنوان یک هنر تصویری تأثیرگذار به شمار می‌آید که با توجه به تکنیکها و استعداد عکاس، می‌تواند تجربه دیدنی و جذابی برای مخاطبان به ارمغان آورد.
فهرست مطالب
عکاسی پرتره چیست؟ تاریخچه و هرآنچه باید بدانید
در اواسط قرن نوزدهم میلادی، با کاهش نسبی هزینه عکاسی به وسیله تکنیک داگروتایپ و همچنین کاهش زمان بی‌حرکتی سوژه نسبت به نقاشی‌های پرتره، علاقه به عکاسی پرتره به شدت افزایش یافت. سبک اولیه‌ی عکاسی پرتره پر از چالش‌های تکنیکی مربوط به نوردهی طولانی و نگرش‌های زیبایی‌شناسانه در قرن ۱۹ است. شیوه عکاسی که با نام “مادر پنهان” شناخته می‌شود، با توجه به مشکلات نوردهی طولانی و بی‌حرکتی سوژه در دوران ویکتوریایی و در همین بازه‌ی زمانی شکل گرفت.
در این شیوه، برای ثبت عکاسی پرتره‌ی کودکان، از مادران آنها در کنار کودکانشان استفاده می‌شد. مادران در کنار کودکان قرار می‌گرفتند و با آرام کردن و بی‌حرکتی کودکان در طول عکسبرداری، به عکاسان کمک می‌کردند، در حالی که خود در عکس دیده نمی‌شدند.
عکاسی پرتره به طور کلی به ثبت شخصیت، هویت و روحیه یک فرد با استفاده از نورپردازی، ژست و محیط مناسب می‌پردازد. این نوع عکاسی اغلب در مراسم‌های خاص مانند جشن‌ها، مراسم فارغ التحصیلی و در زمینه‌های تجاری مثل تبلیغات و مد استفاده می‌شود.
در عکاسی پرتره، چهره افراد و ویژگی‌های آنها به همراه بیان احساساتشان نقش بسیار مهمی در تصویر ایفا می‌کنند. در عکاسی پرتره، تمرکز اصلی بر روی چهره افراد است. چهره‌ها، هویت و شخصیت افراد را به تصویر کشیده و به احساسات و روحیات آنها عمق و زندگی می‌بخشند. ویژگی‌های چهره مانند ساختار صورت، چشمان، لب‌ها و سایر جزئیات باعث منحصر به فرد و خاص شدن تصاویر افراد نسبت به یکدیگر می‌شود. در عکاسی پرتره، این ویژگی‌ها می‌توانند به عنوان نشانه‌هایی برای متمایز کردن تصاویر عمل کنند.
علاوه بر ویژگی‌های چهره، بیان احساسات نیز نقش مهمی در عکاسی پرتره دارد. چهره‌ها می‌توانند خوشحالی، غم، عشق، عصبانیت و سایر احساسات را به طور ضمنی منعکس کنند. این بیان احساسات در تصویر می‌تواند باعث بیشتر شدن ارتباط بین بیننده و سوژه‌ی در تصویر شود و باعث انتقال احساسات واقعی شود. به عنوان مثال، یک لبخند می‌تواند شادی را منتقل کند، در حالی که یک صورت بی‌رمق و ابروی در هم کشیده می‌تواند ناراحتی یا خشم را نشان دهد.
بنابراین، در عکاسی پرتره، هماهنگی بین ویژگی‌های چهره، بیان احساسات و ترکیب آنها با نور، زمینه و عناصر دیگر تصویر، تأثیر زیادی بر جذابیت و ارزش تصویر نهایی دارد. توجه به جزئیات و دقت در نمایش آن به صورت منحصر به فرد و انتقال درست احساسات، می‌تواند عکسی زیبا و شگفت‌انگیز را به وجود آورده و تجربه بصری بیننده را بهبود بخشد. این نوع عکاسی با سایر انواع عکاسی تفاوت دارد، زیرا تلاش می‌کند تا با استفاده از پس‌زمینه و نورپردازی، ارتباط حسی بین سوژه و بیننده برقرار کند.
بیشتر بخوانید: تشخیص باتری اصل دوربین کانن + انواع باتری کانن
انواع عکاسی پرتره
یک اشتباه رایج درباره عکاسی پرتره، این است که برخی افراد آن را با عکسهای لحظه‌ای و غیرمنتظره اشتباه می‌گیرند. در عکاسی پرتره، تصویری که ثبت می‌شود، نتیجه تمرین و هماهنگی قبلی بین عکاس و سوژه است. نورپردازی، انتخاب پس‌زمینه و ژست سوژه همگی از قبل برنامه‌ریزی می‌شوند تا تأثیر بهتری بر بیننده داشته باشند.
با این حال، برخی از عکسهای پرتره‌ی ثبت شده، به خصوص از افراد مشهور، می‌توانند در رده‌ی بهترین عکسهای جهان قرار بگیرند. به عنوان مثال، هنگامی که یوسف کارش، یکی از برجسته‌ترین عکاسان پرتره قرن بیستم، قصد عکاسی چهره وینستون چرچیل را داشت، فقط با جدا کردن سیگار محبوب وی از او، توانست حس مورد نظر را در سوژه ایجاد کرده و یکی از بهترین تصاویر پرتره‌ی دوران را ثبت کند.
یکی از نکات جالب توجه در اولین سال‌های همه‌گیری عکاسی این بود که سوژه‌ها به صورت مستقیم به لنز دوربین نگاه می‌کردند. اما با گذشت زمان و ورود سبک‌ها و سلیقه‌های مختلف، نگاه سوژه‌ها و زاویه قرار گیری آنها نسبت به دوربین تغییر کرد. نکته جالب توجه اینجاست که هنوز هم این روش رواج داشته و در عکاسی چهره مورده استفاده قرار می‌گیرد.
حتما می‌دانید که در اکثر اوقات سوژه‌های عکاسی پرتره، مدل‌های حرفه‌ای عکاسی نبوده و شمال افراد معمولی مانند والدین، کودکان، بازرگانان، هنرمندان یا افراد بومی می‌باشند.
احتمالا در ابتدا فکر می‌کنیم که همه‌ی عکسهای پرتره یکسان هستند، اما در واقعیت، عکاسی پرتره دارای انواع و سبک‌های مختلفی است. در ادامه به تعدادی از انواع عکاسی پرتره اشاره خواهیم کرد:
- پرتره‌ی سنتی
در این سبک، همان طور که گفته شد به سبک عکسهای پرتره‌ی اولیه سوژه به صورت مستقیم به دوربین عکاسی نگاه می‌کند و در حالت و ژستی که پیش از این تعیین شده است، قرار می‌گیرد. عکاسی پرتره سنتی عموما در استودیو و با استفاده از منابع نور استودیویی انجام می‌شود.
- پرتره‌ی سبک زندگی
هدف از این نوع عکاسی پرتره، ثبت افراد در محیط روزمره‌ی زندگی آنها است. در این سبک عکاسی، به جای ایجاد ژست‌های خاص، تنها به هدایت سوژه در فضای زندگی روزمره پرداخته می‌شود تا نقش و حضور عکاس کم‌تر دیده شود.
- پرتره‌ی محیطی
اگرچه در این ژانر، که به عکاسی پرتره در طبیعت هم معروف است، سوژه‌ی اصلی افراد است، اما توجه زیادی به محیط عکسبرداری می‌شود. این سبک معمولا در مکان‌هایی اجرا می‌شود که برای سوژه اهمیت دارند. تفاوت این سبک با سبک زندگی در این است که در عکاسی چهره‌ی محیطی، بر ژست سوژه تاکید بیشتری می‌شود.
- پرتره‌ی خیابانی
همانطور که از نام آن مشخص است، این نوع عکاسی در خیابان و بدون برنامه‌ریزی قبلی انجام می‌شود. سوژه‌ها به صورت اتفاقی انتخاب می‌شوند و دارای حالت طبیعی هستند.
- پرتره‌ی با زرق و برق
تاکید این سبک بر زیبایی مدل و سوژه است و استفاده از آن در عکاسی مد و تبلیغات رایج است. برای این منظور، همه‌ی جوانب از جمله نحوه‌ی پوشش و آرایش سوژه به طور کامل برنامه‌ریزی می‌شود.
- پرتره‌ی گروهی و خانوادگی
این دسته از عکسهای پرتره با حضور چند نفر گرفته می‌شود. اعضای حاضر در عکس می‌توانند شامل اعضای یک گروه کاری، افراد یک تیم ورزشی یا یک خانواده شامل پدر و مادر و فرزندان باشند. عکاسان این سبک سعی می‌کنند با ایجاد حالتی تعاملی بین سوژه‌های حاضر در عکس پرتره‌هایی را خلق کنند که هرچه بیشتر طبیعی به نظر برسند. از معروف‌ترین پرتره‌ها در این دسته میتوان به عکسهای شاهان قاجار در کنار همسران اشاره کرد.
- سلف پرتره
عکاسی سلف پرتره با عکاسی سلفی متفاوت است. این شیوه از عکاسی بیشتر به سبک عکاسی پرتره‌ی هنری شباهت داشته و از قواعد آن پیروی می‌کند. در این سبک عکاسی توجه به نورپردازی در هنگام عکاسی، ژست‌های مد نظر از اهمیت بالایی برخوردار است و نقش مهمی در بیان حالات و احساسات سوژه دارد.
بیشتر بخوانید: معایب و مزایای شغل عکاسی + بررسی ویژگی‌ها و چالش‌ها
تجهیزات مورد نیاز برای عکاسی پرتره
با توسعه و پیشرفت دوربین‌های موجود در گوشی‌های هوشمند، استفاده از آنها در انواع عکاسی رو به افزایش است و می‌توانیم عکاسی پرتره را نیز با استفاده از گوشی موبایل انجام دهیم. اما اگر می‌خواهید مانند عکاسان حرفه‌ای عکسهای پرتره زیبا و تأثیرگذار بگیرید، بهتر است از تجهیزات مناسب استفاده کنید.
- دوربین عکاسی پرتره
یکی از تجهیزات مهم برای عکاسی پرتره دوربین پرتره است. دوربین عکاسی پرتره معمولاً از نوع دوربین‌های عکاسی DSLR یا دوربین‌های بدون آینه استفاده می‌کنند. دوربین‌های فول فریم عملکرد بهتری دارند و در استودیوهای حرفه‌ای از دوربین‌های گران قیمت و سنگین نیز استفاده می‌شود. اگر علاقه‌مند به عکاسی پرتره خارج از استودیو مانند عکاسی پرتره خیابانی یا در محیط‌های دیگر هستید، توصیه می‌شود از دوربین‌های بدون آینه استفاده کنید زیرا آنها سبک‌تر بوده و حمل و نقل آنها راحت‌تر است. به عنوان پیشنهاد می‌توانید نگاهی به انواع دوربین کنون و یا محصولات یکی دیگر از برندهای شناخته شده در این حوزه، یعنی انواع دوربین نیکون بیاندازید.
- لنز مناسب عکاسی پرتره
علاوه بر دوربین، انتخاب لنز مناسب نیز برای عکاسی پرتره بسیار مهم است. لنزهای تله‌فتو با فاصله کانونی بین 70 تا 200 میلیمتر برای عکاسی پرتره ایده‌آل هستند. برای ایجاد پس‌زمینه محو و بوکه‌های زیبا، استفاده از لنزهایی با دیافراگم باز مانند F/1.2 تا F/1.8 ضروری است. برای استفاده از این دیافراگم‌ها، بهتر است از لنزهای پرایم استفاده کنید، اما اگر از لنزهای زوم استفاده می‌کنید، حداکثر گشودگی دیافراگم لنز معمولاً به F/2.8 محدود می‌شود. پیشنهاد ما این است که برای رسیدن به کیفیت بالاتر، برای دوربین‌های برند نیکون از لنز نیکون و برای دوربین‌های برند کنون از لنز کنون استفاده نمایید.
علاوه بر دوربین‌های حرفه‌ای، در حال حاضر گوشی‌های هوشمند نیز برای ثبت عکس‌ها بسیار محبوب هستند. افزایش این محبوبیت منجر به تولید برنامه‌های مخصوص عکاسی پرتره توسط شرکت‌های مختلف شده است.
این برنامه‌ها قابلیت‌هایی مانند افکت‌های نورپردازی حرفه‌ای، تنظیمات دقیق لنز و توانایی محو کردن پس‌زمینه (بوکه) را دارند. همچنین شرکت اپل این قابلیت را به صورت پیش‌فرض در برنامه دوربین گوشی‌های خود قرار داده است که افکت‌های بسیار جذابی را در اختیار شما قرار می‌دهد.
بیشتر بخوانید: آموزش عکاسی با لنز ماکرو + آموزش تکنیک های کاربردی
چگونه عکس پرتره بگیریم؟
عکس پرتره‌ی هنری یک تعریف ساده ندارد. برخی از عکاسان اعتقاد دارند که عکس هنری باید شامل عناصر خاصی باشد، در حالی که دیگران معتقدند که هنر در عکاسی به واسطه خلاقیت و استعداد عکاس است. در عکاسی پرتره‌ی هنری، نورپردازی خلاقانه و انتقال احساسات فرد بسیار مهم و با اهمیت است.
در واقع، اگر عکس شما قابلیت نمایش در گالری‌های هنری را داشته باشد، میتوان آن را یک اثر هنری تلقی کرد. اگرچه این سبک از عکاسی محدودیت خاصی ندارد، اما تجربه نشان می‌دهد که برخی الگوها و تکنیکها می‌توانند در این نوع عکاسی مورد استفاده قرار گیرند. بسیاری از عکاسان برای ثبت عکسهای پرتره هنری از عکاسی سیاه و سفید استفاده می‌کنند.
در پاسخ به این سوال که چگونه عکس پرتره بگیریم باید گفت که عکسهای پرتره هنری مانند سایر انواع عکاسی پرتره دارای ویژگی‌های خاصی هستند. این ویژگی‌ها در زیر ذکر شده‌اند و اغلب در عکاسی پرتره هنری بر آنها تاکید می‌شود.
- انتخاب پس‌زمینه
در اکثر موارد، عکسهای پرتره هنری دارای پس‌زمینه‌های ساده هستند. استفاده از پس‌زمینه‌های ساده باعث می‌شود تمرکز بیننده بر ویژگی‌های چهره، بافت پوست، لباس و ژست سوژه افزایش یابد. همان طور که گفته شد استفاده از پس‌زمینه‌های سیاه در عکاسی پرتره هنری رایج است و با ایجاد عمق، چشمان بیننده را به سوژه جلب می‌کند. بهترین جایگزین برای پس زمینه‌های سیاه استفاده از رنگ‌های خنثی مانند بژ یا رنگ خاکستری است.
- نورپردازی مناسب
اگرچه می‌توانید برای ثبت یک پرتره هنری از نور طبیعی مانند نور ساطع شده از پنجره استفاده کنید، اما در عکاسی پرتره معمولاً از نورپردازی کنترل شده استفاده می‌شود. جدا از تکنیکهای نورپردازی کلاسیک مانند نورپردازی رامبراند و پروانه‌ای، تکنیکهای بدون سایه نیز در عکاسی پرتره‌ی هنری کاربرد دارد.
- ژست عکاسی پرتره
ژست‌های مختلف در عکاسی پرتره نقشی بسیار مهم در روایت داستان و انتقال حس و حال سوژه دارند. پرتره‌های تاثیرگذار با پرتره‌های معمولی تفاوت را در ژست مناسب سوژه خود رقم می‌زنند و راهنمایی صحیح این ژست‌ها وظیفه عکاس است. با توجه به حالت چهره، شما به راحتی می‌توانید به غمگین یا خوشحال بودن سوژه پی ببرید؛ اما همه‌ی احساسات در یک عکس پرتره به همین آسانی قابل مشاهده نیستند.
شش گروه از حالات معمول در بیان احساسات شامل خشم، انزجار، ترس، شادی، غم و تعجب هستند که به عنوان گروه‌های بیانی شناخته می‌شوند. در حالی که ممکن است سوژه‌ها حالات دیگری مثل تفکر و تعمق، کنجکاوی، سپاسگزاری و اغواگری را در چهره‌ی خود نشان دهند.
تمامی حالات مختلف احساسی و حالات دیگر چهره می‌توانند از طریق ایجاد ژست مناسب بیان شوند. عکاسان حرفه‌ای پرتره به این روش عمل می‌کنند که قبل از عکاسی با روحیات و شخصیت سوژه‌های خود آشنا شده و در ادامه با هدایت سوژه به سمت ژست مناسب، بهترین عکسهای پرتره را ثبت می‌کنند.
بیشتر بخوانید: چگونه یک عکاس حرفه ای شویم + معرفی دوره ها و نکات مهم
جمع بندی
عکاسی پرتره چیست؟ عکاسی پرتره یکی از اصولی‌ترین و محبوب‌ترین شاخه‌های عکاسی است که به ثبت تصاویری از چهره افراد و برجسته‌سازی ویژگی‌های آنها می‌پردازد. در این نوع عکاسی، تمرکز بر جزئیات صورت فرد و بیان احساسات و شخصیت او قرار دارد. با توجه به پیشرفت فناوری و استفاده گسترده از دوربین‌های موبایل، عکاسی پرتره با آیفون و دستگاه‌های هوشمند دیگر نیز رو به افزایش است.
برای بهترین نتیجه در عکاسی پرتره، استفاده از تجهیزات مناسب ضروری است. دوربین‌های حرفه‌ای مانند DSLR و دوربین‌های بدون آینه، به همراه لنزهای تله فتو و یافت‌گراگم با باز شدن بالا، ابزارهای مناسب برای ثبت تصاویر پرتره هستند. استفاده از نورپردازی حرفه‌ای و منابع نور مناسب نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
عکاسی پرتره فرصتی است برای به تصویر کشیدن شخصیت و زیبایی انسان در یک قاب خلاقانه. با خلاقیت و ذوق خود، می‌توانید این هنر را در انواع مختلف تجربه کنید و به عنوان یک عکاس حرفه‌ای توانایی خود را در این زمینه به نمایش بگذارید. تلاش در آموزش و بهبود مهارتهای عکاسی پرتره، امکان بهره‌برداری از ابزارهای جدید و نوآورانه را نیز فراهم می‌کند.
در نهایت، عکاسی پرتره به عنوان یک هنر تجربی و خلاقانه، برای بسیاری از افراد جذابیت و ارزش ویژه‌ای دارد. با اعتماد به نفس و تمرین، می‌توانید در این حوزه به رشد و توسعه خود بپردازید و لذت و شگفتی خلق آثار زیبا را تجربه کنید.
شما می‌توانید برای خرید لنز دوربین و دیگر لوازم جانبی مناسب برای دوربین های عکاسی و خواندن مقاله‌های بیشتر به فروشگاه مقداد آی تی و مجله مقداد آی تی مراجعه کنید.
