-
نویسنده: حسین رازانی
فیروز نادری، دانشمند هوافضایی ایرانی-آمریکایی بود که به مدت ۳۰ سال در سازمان هوایی ناسا فعالیت داشت. او در این مدت، مسئولیت‌های فنی و اجرایی در بخش‌های مختلف این سازمان را بر عهده داشت. فعالیت اصلی فیروز نادری در آزمایشگاه پیش‌رانش جت ناسا (JPL) بود. او در این آزمایشگاه، در بسیاری از پروژه‌های بزرگ رباتیک فضایی آمریکا شرکت کرد و همچنین به عنوان مدیر کل اکتشافات منظومه‌ی شمسی در این سازمان فعالیت می‌کرد.
فهرست مطالب
فیروز نادری دانشمند ایرانی ناسا
فیروز نادری در تاریخ پنجم فروردین سال ۱۳۲۵ در شهر شیراز به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی خود را در شهر محل تولد خود به پایان رساند و برای ادامه تحصیلات در مقطع دبیرستان به تهران مهاجرت کرد. والدینش او را به مدرسه‌ی ایتالیایی شبانه‌روزی دون بوسکو (Don Bosco) فرستادند. پس از فارغ‌التحصیلی از مدرسه متوسطه، نادری به آمریکا رفت تا در دانشگاه تحصیل کند. در سال ۱۹۷۲، مدرک کارشناسی خود را در رشته‌ی مهندسی برق از دانشگاه ایالتی آیووا دریافت کرد.
پس از کسب مدرک کارشناسی، فیروز نادری به مدت دو سال در سانتا باربارا به عنوان یک مهندس فعالیت می‌کرد. سپس او تحصیلات تکمیلی خود را در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی به پایان رساند و در سال ۱۹۷۶ مدرک دکترای خود را دریافت کرد.
بعد از اتمام تحصیلات، نادری به مدت دو سال به ایران بازگشت تا خدمت سربازی خود را انجام دهد. در طول این دوره، وی در مرکز سنجش از دور ایران نیز فعالیت می‌کرد. اما در سال ۱۳۵۷ برای همیشه ایران را ترک کرده و به آمریکا بازگشت.
در بازگشت به آمریکا، نادری به عنوان یک مهندس سیستم در سازمان فضایی ناسا مشغول به کار شد. او در ماه سپتامبر سال ۱۹۷۹ وارد این سازمان شد و در آزمایشگاه پیش‌رانش جت (JPL) ناسا فعالیت کرد. این آزمایشگاه در شهر پاسادینا کالیفرنیا قرار دارد و مأموریت اصلی آن تحقیقات در زمینه طراحی و ساخت پرتابه‌های بی‌سرنشین به مسافت‌های دور مانند خارج از منظومه‌ی شمسی است. از دیگر ایرانیانی که در این آزمایشگاه فعالیت داشتند، بابک فردوسی و شهید مصطفی چمران نیز قابل ذکر هستند.
فعالیت‌های فیروز نادری در آزمایشگاه جی‌پی‌ال به مدت ۳۰ سال ادامه یافت و در این مدت او در پست‌های مختلفی از مهندس سیستم تا مسئول توسعه فناوری، مدیر پروژه و برنامه‌های سیستم‌های ارتباطی ماهواره‌ای، مدیر آزمایشات مطالعه زمین از راه دور، مدیر آزمایشات فیزیک نجومی و مدیر سیستم‌های سیاره‌ای فعالیت داشت.
تجربه کاری اولیه فیروز نادری در ناسا مربوط به طراحی سیستم ارتباطات ماهواره‌ای بود که پوشش تلفن همراه را در سراسر آمریکا فراهم می‌کرد. او برای انجام این پروژه در میانه دهه ۱۹۸۰ به مدت دو سال در مرکز مدیریت ناسا مشغول به کار بود. نتایج کار او و تیمش با نام سیستم ارتباطات ماهواره‌ای پیشرفته (ACTS) شناخته می‌شود. این سیستم، پیشگام سیستم‌های ماهواره‌ای چندموجی پیشرفته امروزی است.
پس از اتمام پروژه ماهواره‌ای، نادری به آزمایشگاه جی‌پی‌ال بازگشت و در آنجا به عنوان مدیر در پروژه Scatterometer فعالیت کرد. هدف این پروژه، اندازه‌گیری راداری فضایی بر روی بادهای اقیانوسی بود که کاربردی در پیش‌بینی وضعیت آب و هوا داشت. به دلیل عملکرد برجسته در مدیریت این پروژه، فیروز نادری به افتخارات دریافت جایزه رهبری برجسته از سازمان فضایی ناسا دست یافت. پس از این پروژه، وی در پروژه Origins ناسا، که هدف آن پیدا کردن سیاره‌های شبیه به زمین در سایر منظومه‌های سیاره‌ای بود، مشارکت کرد.
مدیریت پروژه کاوش مریخ
فیروز نادری در آوریل سال ۲۰۰۰ به عنوان مدیر برنامه کاوش مریخ در سازمان فضایی ناسا منصوب شد. در سال ۱۹۹۹، ناسا دو شکست بزرگ در این پروژه را تجربه کرده بود که خبر آنها به طور گسترده و عمومی منتشر شد و شهرت سازمان را لطمه‌دیده کرد. نادری با به دست گرفتن مدیریت برنامه‌های این پروژه، یک مجموعه برنامه علمی، فنی و عملیاتی منظم را برنامه‌ریزی کرد تا با پیروی از آن، سازمان فضایی قادر به پرتاب یک فضاپیما به مریخ هر دو سال باشد.
فیروز نادری پنج سال در سمت مدیریت پروژه کاوش مریخ باقی ماند. در این دوره، کاوشگرهای اسپیریت و آپورچونیتی با موفقیت به سطح این سیاره رسیدند. در بازه زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۲، ناسا شش پروژه متوالی موفق را اجرا کرد. چهار کاوشگر به سطح مریخ نشستند و دو ماهواره نیز در مدار آن قرار گرفتند. تمامی این موفقیت‌ها نتیجه‌ی تلاش و برنامه‌ریزی دقیق فیروز نادری در سال ۲۰۰۰ بود. به دلیل مدیریت برجسته در پروژه کاوش مریخ، او معتبرترین نشان افتخاری ناسا یعنی “مدال خدمات برجسته ناسا” را دریافت کرد.
معاون اول گروه پژوهش و توسعه ژئوپلیتیکال (جی‌پی‌ال)
پس از پروژه کاوش مریخ، فیروز نادری به عنوان معاون اول آزمایشگاه ژئوپلیتیکال (جی‌پی‌ال) منصوب شد. وظیفه او در این آزمایشگاه شامل تعیین استراتژی و روش اجرای پروژه‌ها بود. او به عنوان معاون مسئولیت نظارت بر خرید شرکت‌ها توسط آزمایشگاه و برنامه‌ریزی استراتژیک را بر عهده داشت. در دوران معاونت، نادری مرکز نوآوری را در این آزمایشگاه تأسیس کرد که به منظور ایجاد شتاب دهنده و انکوباتور در حوزه فناوری‌های نوآورانه در منطقه سیلیکون ولی تشکیل شده است. در طی ۶ سال فعالیت در این مرکز، نادری توانست حدود ۱۰۰ میلیون دلار سرمایه جذب کند و فناوری‌های نوپا را شناسایی و به بلوغ رساند. اکثر پروژه‌هایی که سرمایه جذب می‌کردند، پتانسیل رشد و تبدیل به پروژه‌های فضایی بزرگ داشتند.
مدیر پروژه کاوش منظومه شمسی
در پنج سال آخر حضور در جی‌پی‌ال، نادری به عنوان مدیر پروژه کاوش منظومه شمسی فعالیت می‌کرد. او در این پروژه مسئولیت‌های متنوعی از جمله مدیریت فضاپیمای کاسینی به سمت سیاره زحل، مدیریت پروژه دان برای سیارک‌های وستا و سرس و مدیریت پروژه جونو در سیاره مشتری را بر عهده داشت. علاوه بر این، او در برنامه‌ریزی طراحی و ساخت اولین هلی‌کوپتر مریخی و پروژه اکتشاف قمر اروپا در مدار سیاره مشتری نیز دخیل بود.
فیروز نادری در فوریه ۲۰۱۶ پس از ۳۶ سال فعالیت در ناسا بازنشسته شد. به مناسبت این رویداد، یک مراسم جشنی برگزار شد و سیارک ۱۹۸۹ EL1 به نام این عالم بزرگ به 5515 Naderi نامگذاری شد. این سیارک در سال ۱۹۸۹ توسط الئانور اف هلین، یک ستاره‌شناس آمریکایی در آزمایشگاه پالومار سن‌دیگو کشف شده است. سیارک Naderi 5515 دارای مساحت ۱۰ کیلومتر مربع است و هر ۵٫۲ ساعت یک بار به دور خودش می‌چرخد و هر ۴٫۴ سال زمینی یک دور به دور خورشید می‌گردد. در یکی از مصاحبه‌های خود، نادری درباره این سیارک گفته بود: “من ممکن است بروم، اما این [سیارک Naderi 5515] باقی خواهد ماند.”
پس از بازنشستگی از ناسا، نادری به عنوان مشاور در ناسا و استارتاپ‌های نوپا فعالیت کرد. او همچنین به عنوان سخنران فعالیت می‌کرد و به عنوان مربی در انجمن ایرانی-آمریکایی در پرورش رهبران آینده نیز سابقه داشت. نادری سخنرانی‌های آموزشی و الهام بخش را در دانشگاه‌های مختلف از جمله آکسفورد، استنفورد، برکلی، ام‌آی‌تی، یوسی‌ال‌ای، تورنتو، ویرجینیا تک، بریتیش کلمبیا و دانشگاه‌های برجسته دیگر برگزار کرد. همچنین، وی در برگزاری دوره‌های آموزشی مدیریت در دانشگاه استنفورد نیز مشارکت داشت.
سکانس پایان زندگی فیروز نادری
اخیرا دکتر عیسایی، خواهر زاده‌ی فیروز نادری، تصویری از آقای نادری را در اینستاگرام خود تصویری از دکتر فیروز نادری روی تخت بیمارستان منتشر کردند. وی اعلام کرد که فیروز نادری، هنگام راه رفتن، به دلیل کاهش ناگهانی ضربان قلب، تعادل خود را از دست داده و به زمین افتاده.
در ادامه، ثابت شد که سر او با دیوار برخورد کرده و ستون فقرات او شکسته که این اتفاق منجر به فلج شدن ایشان از ناحیه گردن به پایین شده است. چند روز بعد در تاریخ 9 ماه ژوئن سال 2023 فیروز نادری روی تخت بیمارستان فوت کرد.
بیشتر بخوانید: آمار دانلود چت جی پی تی: بیش از نیم میلیون دانلود در کمتر از یک هفته
شما می‌توانید برای خرید و خواندن مقاله‌های بیشتر به فروشگاه مقداد آی تی و مجله مقداد آی تی مراجعه کنید.
همچین آدمایی باعث تسهیل زندگی ما آدما میشن. این همه اختراع و اکتشاف ثمره تلاش همچین آدمای بزرگیه که زندگیشون رو وقف علم میکنن